Soms lopen de dingen anders dan verwacht, maar met verrassende resultaten!
Ik schrijf niet vaak over mijn eigen werkstukken, maar dit keer wil ik jullie meenemen in mijn “ontdekkingsreis” met een pak zwarte klei. Een reis die niet alleen successen kent, maar ook mislukkingen. Aangezien ik er niet van hou om me beter voor te doen dan ik ben zien jullie hieronder dan ook beiden terug.
De zwarte klei is de Nigra 2002 van Sibelco, die bij een stook op hoge temperaturen echt mooi zwart wordt. Dat leek me geweldig en vol goede moed heb ik dan ook een pak van deze klei gekocht.
Het de bedoeling om hier eens lekker mee te gaan draaien.... maar dat viel me behoorlijk tegen.
Ik heb wel een paar werkstukken gedraaid, maar vooral kleinere en simpele dingen. Niet wat ik voor ogen had.
Mijn ervaring is dat deze klei “weinig kan hebben” op de draaischijf. Dat zal zeker samenhangen met mijn mate van ervaring, en het feit dat ik redelijk wat water gebruik bij het draaien. De klei werd erg snel slap naar mijn idee.
Gemarmerd draaien met een “stevigere” witte klei hielp wel iets. Feitelijk was ik daarmee begonnen, en toen nog vol goede moed. Daarover kunnen jullie teruglezen in 2020 - Terugkijken en goede voornemens.
Natuurlijk is het eerst een kwestie van oefenen, maar het bleef maar tegenvallen. En zo vaak zit ik ook weer niet achter een draaischijf. Uiteindelijk raakte ik hierdoor wat gefrustreerd, en heb ik besloten wat anders te gaan doen met deze klei. Het pottenbakken is tenslotte bedoeld als hobby waaraan ik plezier beleef.
Onbedoeld vormde deze zwarte klei daardoor een interessante uitdaging om weer eens andere technieken toe te passen. Zowel om een werkstuk te vormen als om dit te decoreren.
Soms met alleen zwarte klei, maar ook in combinatie met witte klei. Ik vind zelf die combinatie namelijk erg leuk.
Hierna vertel ik wat over de verschillende werkstukken die ik heb gemaakt. Te beginnen met de gedraaide potjes, om daarna de reis langs andere technieken te vervolgen.
Buikvaasje met smallere hals
Dit vaasje heb ik gedecoreerd door rondom een golvend lijntje in te leggen met witte klei. Een techniek die ik (jaren geleden) één keer heb toegepast.
Daardoor was het opnieuw uitvinden hoe dit het beste te doen.
- Hoe dik moet het slib zijn waarmee je het lijntje vult?
- Hoe diep het lijntje zelf zijn om voldoende slob vast te kunnen houden?
- Hoe hard/droog moet de klei zijn om het teveel aan witte slib weer netjes weg te kunnen schrapen, zodat je een strak afgetekend lijntje krijgt?
Jullie begrijpen het al: dat lijntje is meerdere keren ingelegd voordat ik tot het gewenste resultaat kwam.
Hoe de meesters dit doen kan je terugzien in het laatste filmpje dat ik in mijn blogbericht Pottenbakken in Corona tijden heb aangeraden.
Vanuit de wens voor een waterdicht vaasje heb ik dit geglazuurd met transparant glazuur. Transparant glazuur, zodat ik het zwart-wit thema overeind zou houden. Leuk bedacht misschien maar de praktijk viel anders uit: donkerbruin (hoewel je dit op de foto niet zo goed ziet).
Later bedacht ik me dat ik hier ooit wel eens iets over gelezen had, de oorzaak zou zitten in de grondstoffen in de klei (mogelijk veel mangaan). Helaas herinnerde ik me dat pas achteraf, maar gelukkig wél voordat ik de andere werkstukken ging glazuren.
Twee cilindervaasjes
Simpele, rechte cilindervaasjes. Hoe deze te decoreren? Helemaal niets vond ik wel erg saai.
Een steen die ik in een inham van de Rijn vond tijdens een heerlijke wandeling bracht inspiratie.
Het was zoeken naar de beste manier om deze glazuur in mooie lijnen aan te brengen. Gaandeweg kwam ik er achter dat een kwastje voor mij niet de beste manier was. De oplossing lag in zo'n flesje met een klein opzet tuitje. Dat ga ik vaker gebruiken!
Overigens zie je ook hier dat op plekken/randen waar de glazuur dunner is weer een bruinige kleur ontstaat. Maar in dit geval vind ik dat wel natuurlijk overkomen. Duidelijk handgemaakt keramiek en geen zwart-wit fabriekskeramiek.
Zwarte bloempotjes
Omdat de vorm hiervan voor mij voldoende spreekt heb ik besloten deze gewoon helemaal zwart te laten, zonder glazuur.
Gezien de hoge stooktemperatuur (1240ºC) zal dit toch wel voldoende waterdicht zijn als bloempotjes. Met een leuk plantje erin kan het best een leuk geheel worden.
Werken met rolletjes witte en zwarte klei
Voor de eerste poging om (sinds lange tijd) met een andere techniek dan draaien te werken ben ik teruggegaan naar een techniek die als sinds mensenheugenis bestaat: het werken met rolletjes klei welke je in elkaar werkt. Bij voldoende bedrevenheid zijn hiermee geweldig mooie werkstukken te maken.
Voor een strakke ronde vorm heb ik van een mal gebruik gemaakt met daarin een stukje plastic tegen het uitdrogen. De klei bleef daardoor lang zacht, waardoor deze in elkaar over liep bij het in elkaar werken van de rolletjes.
Gevolg: een wild, enigszins psychedelisch patroon aan de binnenkant.
De buitenkant heb ik daarop langer laten drogen en toen goed aan elkaar gewerkt. Daardoor bleef aan de buitenkant wel een mooi lijnenpatroon behouden, wat me aan een zebra doet denken.
Helaas is het schaaltje wat vervormd tijdens de stook, weg mooie ronde vorm.
Gezien het eindresultaat bij de eerste poging was het tijd voor een tweede poging. Dit keer een grotere maat en met rolletjes van iets drogere klei, Deze heb ik met slib aan elkaar vastgezet. Zo kon ik aan beide kanten een lijnenpatroon behouden.
Als nieuwe techniek heb ik geprobeerd deze grotere schaal te polijsten. Een hele uitdaging, vooral omdat ik het lastig vind om het beste punt te bepalen waarop de klei mooi kan polijsten. De klei is snel óf nog te nat óf al te droog. Helemaal omdat ik vaak alleen in het weekend op het atelier ben.
En dit is het eindresultaat.
Rolletjes witte klei in een plak zwarte klei verwerken
Simpeler is het om een paar rolletjes witte klei in een plak zwarte klei te rollen. Een makkelijk projectje toen ik minder tijd en energie had. En een goed moment om eens uit te proberen of een ruitvormig houten schaaltje met een stukje plastic erin als geschikt malletje kon dienen. Wat me in het schaaltje aanspreekt is dat het weer eens een andere vorm is.
Uiteindelijk viel het resultaat me toch wat tegen. Ik vind de vorm leuk, maar het linker schaaltje kent allemaal barstjes. Waarschijnlijk toch een gevolg van te droge klei bij het maken, of te grote verschillen hierin tussen de verschillende klei.
Het rechter schaaltje heb ik met enige haast bijgewerkt. Helaas is me toen niet opgevallen dat de zwarte klei bij de rand wat is uitgesmeerd over de witte klei. Tja, haastige spoed is zelden goed, dat geldt ook bij het pottenbakken!
Van kleirestjes verwerken tot bewuste patronen maken in klei
Intussen had ik de nodige restjes van kleine stukjes zwarte en witte klei. In een poging daarmee te spelen heb ik die gewoon eens in elkaar gewerkt en uitgerold.
Wat bleek?
Daar kwamen een paar leuke kleine plakjes klei uit. Samen vormden ze al snel een kommetje van bloemblaadjes.
Soms zijn de onverwachtse resultaten nog de leukste verrassingen!
Het nodigde me uit om meer op deze manier te proberen. Met een wat bewustere poging zwarte en witte klei tot een patroontje te mengen kwam ik tot vierkant blokje klei met daarbinnen een simpel patroontje. Door een plakje van de klei af te snijden werd het patroontje zichtbaar.
Met deze kleine plakjes, die ik nog wat platter heb uitgerold in een plak klei, heb ik uiteindelijk een 3-delige set gemaakt van een bord, een soepbord en een klein kommetje.
Voor de grap heb ik daarbij afgewisseld tussen een zwarte en een witte ondergrond. Dat geeft heel verschillende resultaten.
Het bord heeft 4 uitgerolde plakjes,waarvan je het patroon bijna niet meer ziet door het uitrollen.
Het soepbord laat duidelijk 3 uitgerolde plakjes zien, waarbij het zwart heel mooi afsteekt tegen de witte klei.
Het kommetje is weer van zwarte klei met daarin 2 plakjes gerold, maar omdat het zo klein is is daarmee de hele bodem van een (vlekken)patroontje voorzien.
De echte experts kunnen bewuste patronen maken en maken hier echte kunstwerken mee. Zelf heb ik het bewust simpel gehouden, het zijn dan ook geen strakke patroontjes.
Mijn volgende vraag was hoe het zou zijn als een hele schaal aan de binnenkant een zwart-wit effect laat zien, maar met een egale zwarte buitenkant?
Ik heb dit uitgeprobeerd met een grote plak klei met daarin een mengsel van zwarte en witte klei plakjes. Op een losse wijze heb ik deze plak klei in een mal gedrapeerd.
De golvende vormen die hierbij ontstonden vond ik zelf mooi, dus dit keer eens geen gladde, ronde schaal maar in plaats daarvan deze vrije vorm.
Bij deze schaal is het me gelukt om het juiste moment te vinden om de zwarte klei aan de buitenkant goed te kunnen polijsten, en ik ben zelf heel blij met het resultaat.
Een schaal van ringen
Met het eind van het pak zwarte klei in zicht besloot ik af te ronden met weer een geheel zwart werkstuk. Wel van ronde vormen, maar niet met de draaischijf.
Het was nog best lastig om deze ringen netjes te maken. Eerst bleven ze aan de ronde vorm plakken die ik hiervoor gebruikte, maar een stukje krant ertussen bood de oplossing.
Vervolgens was het een uitdaging deze ringen goed met slib aan elkaar vast te zetten, zonder dat er teveel spanning op kwam bij het drogen en de ringen zouden scheuren. Grotendeels is dat gelukt, een enkele scheur heb ik kunnen herstellen.
De schaal is goed de bisquitstook doorgekomen, dat vond ik al heel spannend. Toen hij ook heel uit de hoge stook kwam was ik echt heel blij!
Zwarte sterren
In de laatste resten klei heb ik een kantje gerold, en daarna een aantal stervormen uitgestoken. Sommige sterren geheel zwart, sommige sterren in het zwart-wit.
Conclusie
Al met al heeft 1 pak zwarte klei tot een uitgebreide (her)ontdekkingstocht geleid van andere technieken rondom zowel het vormen als het decoreren. Van de ene in de andere techniek rollen heeft voor mij wel nieuwe deuren geopend.
Ik hoop dat jullie het leuk vonden om over mijn ervaringen te lezen.
Als ik eerlijk ben, ik kijk na best een lange tijd andere technieken uitproberen wel weer uit naar een keertje achter de draaischijf. Dat is en blijft toch wel mijn favoriete techniek!
Reactie plaatsen
Reacties
Beste,
Prachtige resultaten toch hoor door jouw experimenteren. Ik heb wel een vraagje naar jou toe. Ben ook bezig met de nigra en heb kaarshoudertjes gedraaid met aan de buitenkant een witte koe (silkscreen). Daarover wil ik nu een transparante glazuur, maar zoals jij heb ik dus ook bruine kleur. Welke transparante glazuur gebruik jij dat de klei mooi zwart houdt? Grtn ,
Superinspirerende blog! Mag ik vragen welke witte klei je gebruikte? Benieuwd welke goed zou passen bij de nigra 2002.