3 Tips voor het werken met kristalglazuur

Mijn eerste kennismaking met het fenomeen kristalglazuur

In mijn geval vond mijn kennismaking met kristalglazuren plaats tijdens een vakantieweek pottenbakken in Frankrijk. Verschillende weken kenden verschillende thema's, waaronder het thema Kristalglazuur. Daar had ik vaag wel eens iets van gehoord en gezien, en dus heb ik me vol goede moed opgegeven voor deze week.

Het werd een week lang 's morgens draaien op de draaischijf in de grote schuur met alle benodigdheden en ruimte om lekker aan de gang te gaan. We werden terzijde gestaan met instructies, tips en waar nodig hulp van zeer ervaren handen. Handen die zo even een schaal draaien, of een hoge fles met smalle hals. Alsof het niets is, maar de pottenbakkers onder ons weten beter.

's Middags vrij om je eigen programma te maken. Lekker luieren, wandelen of gewoon nog even doordraaien.....met de klei dan.

Natuurlijk heb ik mijn best gedaan een mooi werkstuk te draaien om de kristalglazuur op uit te proberen. Want naast alle ervaringen is het leuk om ook een bruikbaar aandenken mee naar huis te kunnen nemen.

Met uitleg over de basisprincipes van kristalglazuur en instructies hoe de glazuren op te brengen zijn we gestart met de al klaargemaakte kristalglazuren. Op verzoek was er hands-on uitleg om een extra glazuur voor een nieuwe kleur te maken.

Toen bleek dat onze uitgebreide stookcomputer in het atelier hier geschikt voor was kreeg ik ook nog extra uitleg over het stoken. Recepten waren beschikbaar en mocht ik overnemen, zodat ik thuis ook aan de slag kon. Helemaal geweldig!

En dan blijft het afwachten of de ovengoden meewerken, iedere stook is weer anders. Dit kwam voor mij uit de oven:

Zelf was ik er tevreden mee, en naast een geweldige week had ik ook nog veel tips en inspiratie opgedaan!

Iets waar ik thuis dankbaar gebruik van heb gemaakt, aangezien het resultaat van die week naar meer smaakte...

De eerste keer zelf kristalglazuur maken en gebruiken

Het heeft even geduurd voordat alle grondstoffen beschikbaar waren en ik voldoende tijd had, maar uiteindelijk was het dan zover. Het glazuurrecept was een mengrecept van twee verschillende glazuurrecepten, één om de kristallen te “maken”, de ander om te zorgen dat de kristallen ook apart worden geplaatst, in plaats van allemaal aan elkaar. Erg interessant, maar ook meteen wel wat ingewikkeld om te maken en te testen. Daarom ben ik eerst begonnen met de simpelste optie: testen met alleen het kristalrecept.

Zo kon ik ontdekken of er überhaupt kristallen ontstonden tijdens de stook met onze eigen oven. Want iedere oven is net weer anders en de temperatuur luistert bij kristalglazuur redelijk nauw.

Op internet heb ik gezocht naar een iets simpeler stookschema, aangezien ik alleen maar kristallen wilde. De vorm en hoeveelheid kristallen was niet zo van belang. Uit nieuwsgierigheid had ik wel direct vier verschillende kleuren gemaakt.

Met een paar proefschaaltjes en een versimpeld stookschema heb ik de oven aangezet en toen was het wachten.... Maar met het openen van de oven bleek dat het was gelukt, er waren inderdaad (een heleboel!) kristallen ontstaan. Yes!

De volgende stap in mijn experiment heb ik samen met met mijn vaste ateliergroepje uitgevoerd. Ik heb zelf extra kristalglazuur aangemaakt, zowel van de al geteste kleuren als van enkele nieuwe kleuren. Dat kost best even tijd, want het precies afwegen van de hoeveelheden is een tijdrovend werkje.

Iedereen heeft een aantal schaaltjes gemaakt.

Uiteindelijk hadden we zoveel werkstukken dat we twee volle ovens hebben gestookt.

De uitkomsten waren heel wisselend (vooral de kleuren waren anders dan verwacht), maar het is hoe dan ook een leerzaam en leuk experiment geweest.

3 Tips vanuit mijn eerste ervaringen met kristalglazuur

1. Kijk goed naar de vorm van je werkstuk.

Hou bij het kiezen van werkstukken om met kristalglazuur te glazuren rekening met de vorm van het werkstuk. Rustige vormen werken het beste voor het van zichzelf al drukke kristalglazuur. Zeker als je een “kristalbom” glazuur gebruikt dat helemaal vol komt te zitten met kristallen. Een ingewikkelde vorm in combinatie met kristalglazuur geeft een erg onrustig beeld.

2. Hou rekening met de eigenschappen van kristalglazuur.

Leuk dat je er kristallen mee krijgt, maar besef dat kristalglazuur gigantisch loopt...!

• Een klein randje aan de buitenkant van een schaaltje bleek al genoeg om het schaaltje muurvast aan het opvangbakje te glazuren. Of eigenlijk zelfs aan de ovenplaat, aangezien we niet genoeg opvangbakjes hadden voor alle werkstukken (aangezien het echt alleen om een klein randje ging aan de buitenkant had ik niet gedacht die voor alle werkstukken nodig te hebben). Een volgende keer glazuur ik alleen de binnenkant van schalen met kristalglazuur. Daarna kan ik altijd weer gaan experimenteren met de buitenkant, maar dan wel met meer en betere opvangbakjes.
• Breng onderin een schaal een dunnere laag kristalglazuur aan, het kristalglazuur loopt daar toch heen. Bij teveel glazuur krijg je een soort glasplaat onderin je schaal. Daarin zitten dan ook kristallen, maar vanwege de dikte van de glazuurlaag kunnen er ook oneffenheden in komen.

Resultaten en hoe nu verder?

Dit zijn mijn resultaten:

De resultaten zijn verrassend en mooi genoeg om door te gaan met experimenteren. Niet iedere keer, want ik wil nog zoveel andere dingen uitproberen. Maar periodiek een “project kristalglazuur” lijkt me wel wat.

Heeft iemand ervaring met kristalglazuren en nog meer tips voor een volgende keer?