In Khiva zijn verschillende bijzondere gebouwen te bewonderen. Leuk! Sinds ik weer met klei bezig ben kijk ik veel bewuster naar architectuur, vooral als bakstenen en tegels zijn gebruikt.
Ook de markt is een bezoek meer dan waard.
Naast het gewoon beleven van de sfeer kijk ik tegenwoordig ook met een andere blik rond. Koken, daar ben ik niet van, maar keukengerei is ook uitstekend te gebruiken om klei te vormen en te decoreren. Net deeg, maar dan anders.
En dat had een wat alternatief souvenir tot gevolg...
Een bezoek aan Khiva in Oezbekistan! Een zeer goed bewaard gebleven centrum, met sprookjesachtige gebouwen, vriendelijke mensen en een markt waarop ik mijn ogen heb uitgekeken! Mocht je naar Oezbekistan reizen, dan mag een bezoek aan Khiva niet ontbreken.
Korte geschiedenis van Khiva
Khiva, of Xiva, is een eeuwenoud stadje dat in de Karakum-woestijn ligt, niet ver van de Amu Darja rivier. Over het ontstaan van Khiva bestaan verschillende verhalen, maar bij een eeuwenoud stadje is het wat lastig die verhalen daadwerkelijk te verifiëren. Ene Shem, een Bijbelse zoon van Noah, zou óf opdracht hebben gegeven om een waterput te graven óf de plek hebben aangewezen waar de muren van de oude stad moesten komen. Zowel put (de Khievak put) als stadsmuren zijn nog steeds aanwezig.
Dat helpt dus niet om te bepalen waar deze Shem nu opdracht voor heeft gegeven. Misschien beide? Of misschien is Khiva toch niet vanwege deze Shem ontstaan?
Gaandeweg is de plaats in belang gestegen, mede omdat de rivier zich verplaatste en Khiva onderdeel werd van een belangrijke handelsroute. De ene bron noemt de handelsroute de Zijderoute, de andere bron spreekt van een “goud”-route. Maar een belangrijk deel van de handel betrof de slavenhandel.... Ik denk dat “tranen”-route een passende naam geweest zou zijn!
De stad heeft niet alleen een lang, maar ook een gewelddadig verleden met veel strijd tussen nomadische stammen en (als laatste) verschillende invasies van de Russen. De Russen kwamen voor het eerst in beeld nadat ze geruchten over goud in de rivier Amu Darja hoorden. Misschien komt daar de “goud”-route vandaan?
Als gevolg van al die gewelddadigheden is de stad meerdere malen verwoest, en daarna weer opgebouwd. Waarbij veel van de huidige gebouwen in de binnenstad uit de 18e en 19e eeuw komen.
Uiteindelijk heeft de oude binnenstad (Itchan Kala) sinds 1967 een status als museumstad gekregen, en sinds 1990 is het ommuurde historische centrum als werelderfgoed erkend door Unesco.
Itchan Kala - de oude binnenstad van Khiva
Itchan Kala (de oude binnenstad) wordt nog steeds omringd door stenen muren, waarvan de fundamenten in de 10e eeuw zouden zijn gelegd. De huidige muren met kantelen dateren uit het einde van de 17e eeuw en hebben een hoogte van 10 meter.
Een belangrijke toegangspoort is de Ota Darvoza aan de westzijde (ook wel de Vader Poort genoemd). Deze is weer herbouwd, nadat de poort (het wereldwijde lot van toegangspoorten) was afgebroken om gemotoriseerd verkeer in de binnenstad toegang te verlenen. Er is vast nog wel verkeer mogelijk, maar ik heb weinig auto's gezien toen ik er was.
Net buiten de poort is de plattegrond van de binnenstad weergegeven. Op een manier die mij als keramiek liefhebber wel aanspreekt, namelijk door een immens tegeltableau op een muur! Geweldige plattegrond toch!
In de oude stad bevinden zich volgens de reisgids ruim 50 historische monumenten en 250 oude huizen, vooral uit de 18e en 19e eeuw. Er zijn vele gebouwen te bewonderen, maar ik laat mij niet uit over of de genoemde aantallen kloppen...
Vanaf de stadsmuur heb je een geweldig uitzicht op de binnenstad! Ik heb genoten van een muurwandeling (alleen mogelijk indien je goed ter been bent). Maar ook vanaf de grond is van alles te bekijken....
Kalta Minor
Deze toren vond ik heel bijzonder vanwege de vele gekleurde tegels. Prachtig! De levendige groene, turquoise en blauwe kleuren springen eruit in een omgeving waarin vooral veel aarde tinten zichtbaar zijn.
Dit zou een hoge minaret worden, maar de bouw is gestaakt nadat de Khan die opdracht had gegeven tot de bouw het leven liet (oftewel: werd vermoord door rivalen). Met als gevolg een stompe toren van 26 meter hoogte. Je kan binnenin omhoog klimmen met een wenteltrap, het uitzicht schijnt mooi te zijn.
Ik schat in dat de buitenkant mooier is dan de binnenkant en heb de wenteltrap dus aan me voorbij laten gaan. Beter om te genieten van het uitzicht op de Kalta Minor vanaf de stadsmuren wat mij betreft...
Kukhna Ark
Hoewel de fundering van dit oude fort uit de 5e eeuw stamt, is een groot deel van het huidige fort vooral in de 19e eeuw gebouwd. Ook toen zeker nog nodig, met alle politieke strubbelingen tussen Khans. Binnen het fort kan je onder andere een zomer-moskee, een troonzaal, kantoren van hooggeplaatste personen en de meer private harem zien. Veel is prachtig gedecoreerd met tegels! Sommige tegeltableau's doen me aan tapijten denken, maar het is hoe dan ook genieten.
Natuurlijk is er veel meer te zien, maar dan zou dit artikel meer op een reisgids gaan lijken... De relatief kleinere, goed bewaard gebleven historische binnenstad kan op sommige momenten wat toeristisch overkomen (maar zie dat relatief, Oezbekistan is een land waarin het toerisme nog volop in ontwikkeling is). Dit omdat veel Khivanen buiten de muren wonen, in een gebied dat Dishan Kala wordt genoemd. Hierdoor lijkt het aantal toeristen dat in de oude binnenstad rondloopt soms het aantal inwoners in die oude binnenstad te overstijgen.
Desondanks vond ik het zeker een aanrader om Khiva te bezoeken, en ik kon in alle rust een tijd alleen rondkijken zonder me ook maar een ogenblik onprettig te voelen. Integendeel, het leidde tot allerlei leuke gesprekjes met souvenirverkoopsters (en niet over het kopen van een souvenir). En mocht je nog veel meer bewoners willen zien en het dagelijkse leven willen aanschouwen, vergeet dan vooral niet de markt/bazaar net buiten de Oostpoort te bezoeken! Voor mij was dat een van de hoogtepunten van mijn bezoek aan Khiva.
Marktdag in Khiva!
Tegen de achtergrond van de oude stadsmuur en de Oostpoort was de markt van Khiva een drukte van belang.
Inwoners vanuit Khiva en de omgeving, aangevuld met hier en daar een toerist, storten zich in de meute om inkopen te doen.
Vanaf kleden op de grond of vanuit kratten, marktkramen of zelfs winkeltjes worden de gekste items aangeboden. Van groente en fruit tot net geslacht vlees, van huishoudelijke items tot landbouwwerktuigen, van kleding tot curiosa. Ik keek mijn ogen uit!
Bij een van de kramen waar keukengerei werd verkocht viel mijn oog op een deegroller. Geen gewone gladde deegroller, maar eentje met relief, waarmee je ribbels in het deeg (of de klei :-) ) kan rollen.
De marktvrouw vroeg zich duidelijk af waarom zo'n maffe toeriste tussen haar keukenspulletjes aan het neuzen was. De blik toen bleek dat ik daadwerkelijk iets wilde kopen was goud waard!
En dan begint het grote onderhandelen, want op de markt in Oezbekistan is geen sprake van vaste prijzen. Het spel van bod en tegenbod, hoe doe je dat met 3 woorden Engels en 3 woorden Oezbeeks?
Heel lang geleden stond ik (als kind) in het buitenland dan te gebaren, en op mijn vingers te tellen enzo. Tegenwoordig is de smartphone ook in Oezbekistan niet meer weg te denken, en de calculator dus bij de hand om om de beurt een prijs in te tikken. Zo probeer je het eens te worden over de prijs, al of niet geholpen met een vertaal app. Waarbij beide partijen de grootste lol hebben maar dat niet proberen te laten merken... totdat de koop gesloten is natuurlijk!
Zo werd ik in ruil voor wat sum (de Oezbeekse munteenheid) de trotse eigenaresse van een heuse deegroller als souvenir.
Bij het verlaten van de markt kwam er nog een konijn vanuit de hoge hoed zo in een boodschappenmandje terecht. Voor het beestje is het waarschijnlijk een onzekere toekomst, maar ik verliet de markt van Khiva met een grote glimlach!
Wie heeft Khiva ook bezocht, en wat vonden jullie van deze stad?
Reactie plaatsen
Reacties