Net over de grens in België, en bijna op de grens met Duitsland ligt Raeren.
In een burcht uit de 14e eeuw zit een interessant pottenbakkerijmuseum. Op een reisdag met onverwachts wat sneeuw was dit museum een leuke tussenstop! Vanwege de sneeuw ben ik direct naar binnen gegaan, maar de buitenkant is ook de moeite waard.
Raeren was in het verleden een echt pottenbakkersdorp, op het hoogtepunt zaten hier meer dan 50 pottenbakkers! Het keramiek dat door de pottenbakkers in Raeren is gemaakt staat wel bekend als “Raerens Steengoed”. Sinds 2007 behoort het Raerens Steengoed tot het Europees Cultureel Erfgoed.
Het museum geeft veel uitleg en voorbeelden over de geschiedenis van dit keramiek. Omdat ik zelf nog niet eerder van dit keramiek en dit museum had gehoord leek het me leuk wat meer hierover te vertellen.
Alternatieve vloertegels - Krätzchen
Het bezoek begon met een leuke film waarin verschillende zaken werden uitgelegd, onder andere hoe het stoken van dit keramiek verliep. Heel interessant! Het keramiek werd tot op hoge temperaturen in houtovens gebakken, waarbij de vlammen uit de openingen bovenin de oven kwamen.
's Nachts een spectaculair gezicht! Het stoken was wel een vermoeiende, langdurig karwei. De ovens waren groot en er stond vaak werk van meerdere pottenbakkers in. In totaal pasten er wel 2000 potten in één oven!
Aan het eind van de stook werd via de openingen in de bovenkant van de oven zout in de oven gegoten. Dit zorgde voor een egale, transparante glazuurlaag, maar was voor de stokers wel gevaarlijk doordat hierbij giftige chloordampen ontstonden. Als gevolg van deze stookwijze en de gebruikte klei ontstonden sterke, waterdichte potten.
Wat ik niet wist, is dat de kleiplaatjes die tussen de geglazuurde potten werden gelegd zodat deze niet aan elkaar bleven plakken, zijn hergebruikt als vloeren. Al die kleine gebakken "Krätzchen" zijn in allerlei motieven in de vloer verwerkt. De “filmzaal” was daar een goed voorbeeld van. Mooi om te zien hoe deze restproducten zo hergebruikt konden worden!
Decoratie - ontwikkelingen
Wat ik leuk vond aan het museum is dat de tentoonstelling je meeneemt door de geschiedenis van het keramiek en laat zien hoe vorm en decoratietechnieken zich in de loop ter tijd ontwikkelden. Voor 1500 bijvoorbeeld werden veel drinkkruiken en kannen aan de onderkant voorzien van een extra rol klei die er met de hand tegenaan gedrukt werd. De vingerafdrukken vormden gewoon onderdeel van de versiering. Als ik het goed heb begrepen gebeurde dit zodat de kruiken en kannen stevig stonden. Ook werden er ronde kruikjes soms al gedecoreerd met een gezicht.
Na 1500 werd de extra rol onderaan steeds minder vaak toegevoegd en kenden kruiken en kannen aan de onderkant een rechte afwerking. Kannen hadden toen vaak een bolle ronde vorm, en werden met stempelwerk en met inkervingen versierd.
Rond 1550 werden de zogenoemde Baardmankruiken steeds populairder. Dit is vaak een wat ronde kruik met een slankere hals. Bovenaan de hals werd als versiering een gezicht met een baard aangebracht. Ook rondom Keulen zijn veel van dit soort kuiken gemaakt.
Er zijn verschillende theorieën over wie de gezichten moeten voorstellen. Ik vond de tentoongestelde exemplaren erg sprekend en gedetailleerd weergegeven, maar beroemdheden spotten is mij niet gelukt....
Een volgende ontwikkeling waren kannen met een afgeplatte bolle buik, en een smallere hals.
Op het vlakke deel van de buik werden allerlei taferelen weergegeven.
In sommige gevallen waren het opeenvolgende taferelen, die gezamenlijk een verhaal vertelden:
Stripverhalen op keramiek!
Nog weer wat later ontdekten de pottenbakkers van Raeren hoe andere pottenbakkers een blauwe kleur op hun keramiek aanbrachten, en begon men ook in Raeren het beroemde grijs met blauwe steengoed te fabriceren.
Oordeel over het pottenbakkerij museum in Raeren
Ik vond het museum zelf zeker de moeite waard, en zou liefhebbers van de keramiek en de geschiedenis aanraden een bezoekje te brengen. De burcht is zelf van buiten ook leuk om te zien en volgens mij kan je ook een wandeling in de buurt maken, maar dan misschien wel met iets beter weer...
Voor de liefhebber, de film (ongeveer 20 minuten) is ook te bekijken op de internetsite van het museum. Omdat ik even moest zoeken neem ik de link naar de specifieke pagina op (klein stukje naar beneden scrollen), maar kijk zeker ook eens rond op de rest van de site.
https://www.toepfereimuseum.org/Raerener-Steinzeug/Technik
Mocht het volume het niet doen, dan kan je de film (met volume) ook op youtube terugvinden:
https://www.youtube.com/watch?v=adsu_HvIkQ0
Heb je dit museum al wel eens bezocht, en wat vond je ervan? Of heb je een tip voor een ander keramiekmuseum? Laat het hieronder weten.
Reactie plaatsen
Reacties
Schitterend museum, voor iedere steengoed liefhebber een "must". Prettige ontvangst, goede informatie over de stukken.
Geweldig mooi museum....ook qua presentatie heb dit museum nu al drie maal bezocht. Er is mogelijkheid tot kopen van boeken.