Glazuren: Hobby of Huiswerk?

Glazuur kiezen = lastig

Regelmatig twijfel ik welk glazuur te gebruiken. Een werkstuk kan qua vorm goed gelukt zijn, maar glazuur heeft een enorm effect op het uiteindelijke resultaat. Dat kan ten goede, maar ook ten kwade...

Soms heb ik vooraf een duidelijk idee hoe een werkstuk eruit moet komen te zien. Andere keren is het zoeken naar inspiratie. Heb je die gevonden, dan volgt de grote uitdaging een glazuur te kiezen dat de gewenste uitkomst geeft. Dat gaat bij mij met vallen en opstaan.

Wabi Sabi

Je probeert open te staan voor vaak verrassende resultaten. Makkelijk als je positief verrast wordt. Moeilijker is het om niet teleurgesteld te raken als het heel anders wordt dan wat je vooraf in het hoofd had. Op het atelier hang als reminder een kort krantenknipsel over het Japanse begrip “Wabi Sabi”. Kortweg gezegd: “de schoonheid van imperfectie”.

Niet dat het daarmee direct een mooi werkstuk wordt, maar het wijst erop dat je met een andere blik naar het werkstuk kan kijken. Kan je het resultaat dan nog niet waarderen, dan is de enige optie het als goede oefening te zien.  Oefening baart kunst nietwaar!

Inspiratie opdoen

Inspiratie kan overal vandaan komen. Buiten om je heen kijken, zeker als je in de natuur bent, is voor mij een belangrijke bron. Maar ook vind ik het leuk om andermans kunststukken te bekijken en een eigen draai te geven aan zo opgedane ideeën.

Natuurlijk is internet daarvoor een onuitputtelijke bron. Ik gebruik daarvoor vaak Pinterest.  Soms kan het  ook heel inspirerend zijn om verschillende glazuren in de praktijk te bekijken!

Tentoonstelling "Glazuurgeheimen"

In 2018 heb ik een tentoonstelling over glazuren bezocht bij de Tiendschuur in Tegelen.

Hier werd ik onder meer gegrepen door dit ei-vormige kunstwerk van Inke Lerch. Prachtig dat geometrische motief, met een matte afwerking. Het inspireerde me tot het glazuren van 2 kommetjes die ik heb gemaakt. En ja, het verschil in (decennia aan) ervaring toont, ik heb weer een goede leerervaring opgedaan. Maar: ik heb plezier gehad om dit zo te glazuren en dat is voor mij ook belangrijk.

De hele bovenverdieping van het museum stond vol met werkstukken geglazuurd met de meest uiteenlopende effectglazuren. Natuurlijk heb ik genoten van de bijzondere glazuurresultaten.

Zelf glazuur maken met eigen recept

Tijdens mijn bezoek aan de tentoonstelling werd er een lezing gegeven over het ontwikkelen van glazuren. Helaas bleek de uitleg voor mij te technisch aangezien ik niet goed bekend ben met Segerformules en Currie grids.

Op dit moment is het zelf een glazuurrecept samenstellen voor mij nog te hoog gegrepen. Maar niet getreurd, voorlopig zijn er genoeg andere opties!

Kant en klare glazuren uit de winkel

Op ons atelier hebben wel veel kant en klare (kwast)glazuren staan, omdat de meeste deelnemers beperkt of geen ervaring hebben met het zelf maken van glazuren. Hierbij zitten verschillende effectglazuren (wel iets minder heftige effecten dan bovenstaande werkstukken).

Intussen hebben we ervaren dat ook bij kant en klare glazuren proefplaatjes geen overbodige luxe zijn. In sommige gevallen krijgen wij toch andere resultaten dan het plaatje in het kleurenboek, of het testje dat in de winkel beschikbaar was. En ondanks proefplaatjes kan het glazuur op het werkstuk toch nog weer anders uitvallen. Temperatuur, stookschema en dikte van het opgebrachte glazuur beïnvloeden allemaal het resultaat!

Aan de ene kant kan dat frustrerend zijn, aan de andere kant betekent dit ook dat de kant en klare glazuren niet zo "kant en klaar" zijn dat ze altijd hetzelfde uitvallen. Er valt dus genoeg mee te spelen.

Bestaande glazuurrecepten uitproberen

Effectglazuur

Op de tentoonstelling waren allerlei soorten effectglazuren.  Zijn die geheel buiten bereik voor mensen zonder "technische" kennis?

Niet helemaal, ook hiervoor zijn recepten op internet terug te vinden. De vraag is wel of je de bijbehorende stookdetails ook kan vinden, en of je met jouw oven ook zo'n stookcurve kan realiseren. Dat is zeker het geval met onderstaande kristalglazuur.

Zelf heb ik ook gewerkt met glanzende kristalglazuren, een o zo onvoorspelbare en interessante categorie glazuren!

Lees meer hierover in 3 Tips voor het werken met kristalglazuur

Ook heb ik wel eens met krimpglazuur gespeeld. Ik was erg onder de indruk van de werkstukken die hiermee gemaakt waren op de tentoonstelling! Dit is qua structuur toch weer een heel ander krimpglazuur dan ik zelf ken. Ik vind deze "barstjes" erg mooi.

Basisglazuur

Effectglazuur kan erg leuk zijn om uit te proberen, maar is niet het meest belangrijke onderdeel van je verzameling glazuurrecepten wat mij betreft. Nog veel belangrijker zijn voor mij die basisglazuren, die het altijd wel goed doen en waar je vervolgens lekker mee kan gaan combineren.

Intussen heb ik vanuit mijn testjes enkele glazuurrecepten waarbij ik blij was met de resultaten, ook na het glazuren van werkstukken hiermee. Van deze basisglazuren weet ik nu redelijk hoe ik ze kan gebruiken (o.a. stooktemperatuur en schema). Een van de basisglazuren is het glazuur waarmee ik de 2 schaaltjes met driehoekjes heb geglazuurd.

Een fijn basisglazuur is dus superhandig, maar vervolgens is het de uitdaging daarmee andere kleuren te maken. Tot nu toe heb ik dat redelijk ongestructureerd gedaan en me vooral gericht op het verkrijgen van verschillende kleuren. Wel heb ik direct op twee verschillende soorten klei getest, aangezien de glazuur soms anders uitvalt op een andere (kleur) klei (door verschillend samengestelde klei). Maar nog liever zou ik van een bepaalde kleur verschillende lichtere en donkere kleuren willen maken, of net een iets andere tint.

Tijd om  op een meer gestructureerde manier te gaan testen!

Simpele test voor het wijzigen van bestaande glazuurrecepten

Geïnspireerd door de informatie op de tentoonstelling heb ik hiervoor twee relatief simpele testmethodes gevonden. Eerst deze methodes maar eens proberen voordat ik me aan de Currie methode ga wagen....

Beide methodes lijken me makkelijk  om uit te voeren en staan op de lijst met goede voornemens. Nu nog voldoende tijd vinden!

De Addition test = Toevoegingstest:

Het toevoegen van één oxide of pigment in stijgende lijn (procentueel) aan een basisglazuur.

Vaak geldt dat hoe meer oxide/pigment je toevoegt hoe donkerder de kleur wordt. Ik heb dit ook wel eens gedaan, maar niet echt in een bewust stijgende lijn.

De Lijn methode:

Te gebruiken om 2 kleurtoevoegingen te mixen, maar ook voor wijzigingen van twee glazuuringrediënten in het basisrecept zelf.

Een methode waarbij twee materialen worden getest, waarbij het ene materiaal procentueel steeds vermeerdert wordt en het andere materieel vermindert. Samen blijven ze 100% vormen.

Stapjes kunnen bijvoorbeeld met 10% worden gezet.

Voor de mensen die mij kennen is het misschien wel wat verrassend te lezen dat ook ik wel eens met recepten in de weer ben, ondanks dat ik maar weinig in de keuken te vinden ben...

Dit zijn mijn eigen ervaringen rondom het glazuren van werkstukken.

Zijn er andere mensen die keramiek maken / pottenbakken die hun ervaringen met glazuren willen delen? Ik zou het leuk vinden als je een reactie achterlaat!