Bescherm je ovenplaten! Batwash maken

In deze post deel ik een tweetal recepten om zelf batwash te maken, inclusief mijn ervaringen hiermee.

Voor degenen die zich afvragen of ze een post van september van dit jaar hebben gemist: dat klopt, want die is er niet. Ik heb mezelf een vakantie zonder beeldscherm gegeven ;-)

1e recept voor batwash en onze ervaringen

Op het atelier gebruiken we voor de glazuurstook altijd ovenplaten waarop batwash is aangebracht. In eerste instantie was dit batwash op basis van een recept dat we hadden gekregen van onze voormalige lerares pottenbakken.

Het recept was uitermate simpel: 50% kwarts + 50% kaolien

Mengen met water, in verschillende lagen op de ovenplaat kwasten en goed laten drogen.

Onze ervaringen met dit recept zijn helaas niet zo goed. Het kan lastig zijn deze batwash met de juiste hoeveelheid water aan te maken, waardoor het opbrengen moeizaam gaat. Het is al snel te dik waardoor het niet goed uitsmeert, of het is dun en heeft dan veel te veel lagen nodig voordat het goed kan werken.

Natuurlijk kan dit deels zijn voortgekomen door weinig ervaring met het opbrengen van batwash, maar het werd er gaandeweg niet beter op.

Tevens zag de laag batwash er na een aantal keren bakken uit als een uitgedroogd landschap met scheuren in de aarde. Dit lijkt helemaal het geval te zijn als we op hogere temperaturen bakken ( > 1200 °C), op lagere temperaturen duurt het langer voordat dit gebeurt.

Doordat er zoveel scheuren in de laag batwash ontstaan vallen er ook snel stukken af en wordt de ondergrond oneven. Binnen de kortste keren ziet de ovenplaat er niet meer uit, en werkt het ook niet fijn meer. Je moet verschrikkelijk oppassen dat er geen losse stukjes in de potten eronder vallen, want die verpesten onherroepelijk de potten (helaas door schande en schade wijs geworden).

Een nieuwe laag over de oude laag kwasten bleek geen goede oplossing, dat werkt misschien één keer, maar daarna wordt het kraterlandschap er alleen maar erger op. Na een tijd zagen de ovenplaten er zo uit:

De ovenplaten schoonmaken en de batwash echt verwijderen is lastig en vereist de nodige energie met beitel en plamuurmes. Met een masker op, want vooral (droge) kwarts stoft erg en dat is uitermate ongezond voor de longen.

Dit is de lastigste klus op het atelier... Goede tips hiervoor zijn heel erg welkom!

Kant en klare batwash

Gezien de ervaringen met het 1e recept zijn we op het atelier intussen overgestapt op kant en klare batwash die we gewoon kopen. Deze werkt veel fijner dan de oude batwash die we hadden. Wel is het potje niet heel groot en hebben we regelmatig een nieuwe pot nodig. Dit maakt het niet de goedkoopste, maar wel ronduit de makkelijkste manier om de ovenplaten te beschermen.

Nieuw recept voor batwash

Toen ik mijn eigen oven en mijn eigen brandschone, nieuwe ovenplaten kreeg werd het tijd om na te denken hoe ik die ging beschermen. Ik vroeg me af of er nog goedkopere alternatieven dan kant en klare batwash uit de winkel bestonden.

Op internet heb ik alternatieve recepten en ervaringen van andere mensen opgezocht. Uiteindelijk kwam ik terecht bij een artikel van John Britt op Ceramic Arts Network Daily. In dit artikel noemt John Britt verschillende recepturen voor bathwash, afhankelijk van het soort stook.

Het beste recept voor hogere temperaturen volgens dit artikel was het volgende recept:

Super-Awesome No-Crack Kiln Wash

Gecalcineerde kaolien kan je makkelijk zelf maken door wat kaolien mee te bakken tijdens een bisquitbak. Door het verhitten verander je schijnbaar de eigenschappen van kaolien, waardoor het daarna minder krimpt. Dus dat heb ik eerst gedaan. De kaolien voelde na de bisquitbak heel anders dan daarvoor, veel fijner en zachter.

De gecalcineerde kaolien heb ik gewogen om te kunnen berekenen hoeveel gram ik van de overige ingrediënten nodig had.

Omdat ik het idee van kaliveldspaat erbij wel wat spannend vond heb ik daar maar een heel klein beetje (minder dan 1 %) van toegevoegd.

De ingrediënten heb ik aangemaakt met een mengsel van water en pehatine, omdat de eigenschappen van pehatine me voor batwash ook nuttig leken. Vervolgens heb ik het mengsel gezeefd, dat was een behoorlijk klusje maar de moeite waard. En doordat je het wel door de zeef heen moet krijgen en dus voldoende water moet toevoegen, leek het ook al de juiste dikte te hebben.

Nadat dit mengsel een paar dagen had gestaan ben ik thuis aan de gang gegaan om mijn ovenplaten in te smeren met de batwash. Vooraf heb ik de ovenplaten wat vochtig gemaakt zodat de batwash er minder snel intrekt. Deze batwash vond ik veel prettiger om op te brengen dan het oude recept voor zelfgemaakte batwash, het trok ook mooi strak en ik kon goed meerdere dunne lagen aanbrengen. Het heeft wel een aantal dagen geduurd voordat de platen weer geheel droog waren, waarschijnlijk ook omdat ik ze van tevoren vochtig had gemaakt.

Ervaringen met nieuwe recept voor batwash

Deze nieuwe zelfgemaakte batwash bevalt me veel beter dan de oude zelfgemaakte batwash.

Ik bak thuis niet vaak, maar de hoge temperaturen heeft het tot nu toe goed doorstaan. Het voelt wat poederig aan op de ovenplaat, maar zonder daadwerkelijk los poeder te zijn. En het zit er nog steeds grotendeels strak op. Bij een paar kleinere glazuurongelukjes heeft het prima gewerkt en kon ik het het werkstuk goed loskrijgen zonder dit echt te beschadigen. Ook de ovenplaat was niet beschadigd.

Hier en daar zie je wel een heel licht “scheurpatroon” maar dit zijn geen daadwerkelijke scheuren. Op het moment hoef ik dus nog niet bang te zijn voor schilfers.

Het enige vreemde is dat het onderglazuur-potlood dat ik gebruik om onder proefplaatjes een nummer te zetten, afgeeft op de batwash. Zonder vast te plakken overigens, het was wat verrassend maar lijkt geen problemen te geven.

Tot nu toe ben ik erg blij met deze batwash, met dank aan het artikel van John Britt!